การดูแลผิวพรรณเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม โดยเฉพาะสำหรับคนที่มีน้ำหนักเกินหรือคนอ้วนที่มักประสบปัญหาผิวหนังต่าง ๆ มากกว่าคนที่มีน้ำหนักปกติ ปัญหาผิวเหล่านี้ไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อความมั่นใจในตัวเอง แต่ยังส่งผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตอีกด้วย โดยหลาย ๆ คนพยายามหาวิธอิธีที่ได้ผลไม่ว่าจะเป็นการควบคุมการกินอาหาร การเลือกทานอาหารเสริมลดหนักจากแบรนด์ดังเช่นในบทความ https://yamyam.in.th/ยาลดน้ำหนักตัวไหนดี/ หรือการออกกำลังกาย แต่นอกจากการดูแลสุขภาพกายแล้ว สุขภาพผิวก็มีความสำคัญไปแพ้กัน บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับปัญหาผิวที่พบบ่อยในคนอ้วน สาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหา และวิธีป้องกันและแก้ไขปัญหาเหล่านั้น เพื่อให้คุณสามารถดูแลสุขภาพผิวของตนเองได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
ทำไมคนอ้วนมักมีโอกาสเกิดปัญหาผิวได้มากกว่า
1. การเสียดสีของผิวหนัง
การเสียดสีระหว่างผิวหนังในบริเวณที่มีไขมันสะสม เช่น ใต้ราวนม รักแร้ ระหว่างขา หรือบริเวณท้อง สามารถทำให้ผิวหนังเกิดอาการระคายเคืองและผื่นผิวหนัง (Intertrigo) ได้ง่าย ซึ่งส่งผลให้เกิดการติดเชื้อราและแบคทีเรียได้ง่ายขึ้น
2. การสะสมของความชื้น
คนอ้วนมักมีเหงื่อออกมากกว่าเนื่องจากมีพื้นที่ผิวหนังที่ใหญ่ขึ้น การสะสมของเหงื่อและความชื้นในบริเวณที่มีผิวหนังพับหรือเสียดสีกัน ทำให้เกิดการเติบโตของเชื้อราและแบคทีเรีย ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดผื่นผิวหนังและการติดเชื้อ มีการรายงานว่ากว่า 60% ของผู้ที่มีน้ำหนักเกินประสบปัญหานี้
3. การเกิดผิวแตกลาย
การขยายตัวของผิวหนังเนื่องจากน้ำหนักเกินทำให้ผิวหนังต้องยืดออกอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดรอยแตกลาย (Stretch Marks) โดยเฉพาะในบริเวณที่มีการสะสมของไขมันมาก เช่น หน้าท้อง สะโพก และต้นขา
4. ปัญหาผิวแห้งและคัน
การขยายตัวของผิวหนังทำให้โครงสร้างของผิวหนังถูกยืดและบางลง ซึ่งอาจทำให้ผิวหนังสูญเสียความชุ่มชื้นและกลายเป็นผิวแห้งและคันได้ นอกจากนี้ การดูแลผิวไม่ถูกวิธีก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผิวแห้งและคันในคนอ้วน
5. ปัญหาผิวหนังจากการสะสมของสารเคมี
การใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดหรือผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่มีสารเคมีที่ไม่เหมาะสมสามารถทำให้ผิวหนังเกิดอาการระคายเคืองและปัญหาผิวอื่น ๆ ได้ โดยเฉพาะในคนอ้วนที่มีผิวหนังบอบบางและเสี่ยงต่อการเกิดอาการแพ้
ปัญหาผิวที่พบบ่อยในคนอ้วน
2.1 ผื่นผิวหนัง (Intertrigo)
ผื่นผิวหนัง (Intertrigo) เป็นปัญหาผิวที่พบบ่อยในคนอ้วน โดยเกิดจากการเสียดสีระหว่างผิวหนังในบริเวณที่มีไขมันสะสม เช่น ใต้ราวนม รักแร้ ระหว่างขา และบริเวณท้อง การเสียดสีนี้ทำให้เกิดความร้อนและความชื้น ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตของเชื้อราและแบคทีเรีย ส่งผลให้เกิดผิวอักเสบและผื่นคันบนผิวหนัง นอกจากนี้ คนอ้วนที่มีผิวหนังพับกันมาก ๆ ยังเสี่ยงต่อการเกิดผื่นผิวหนังมากขึ้น
2.2 ผิวแห้งและคัน (Dry and Itchy Skin)
ผิวแห้งและคันเกิดการขยายตัวของผิวหนังทำให้โครงสร้างของผิวถูกยืดและบางลง ส่งผลให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้นและกลายเป็นผิวแห้ง นอกจากนี้ การดูแลผิวไม่ถูกวิธีก็เป็นสาเหตุที่ทำให้ผิวแห้งและคันได้ ปัญหาผิวแห้งและคันนี้ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ทำให้รู้สึกไม่สบายและไม่มั่นใจในตัวเอง
2.3 ปัญหาผิวแตกลาย (Stretch Marks)
ผิวแตกลาย (Stretch Marks) เกิดจากการขยายตัวของผิวหนังอย่างรวดเร็ว เช่น ในกรณีของการเพิ่มน้ำหนักหรือตั้งครรภ์ เมื่อผิวหนังยืดออกอย่างรวดเร็ว โครงสร้างของผิวหนังจะถูกทำลาย ทำให้เกิดรอยแตกลายที่มีสีแดงหรือม่วงในช่วงแรก ๆ และจะค่อย ๆ จางลงเป็นสีขาวหรือเงินเมื่อเวลาผ่านไป วิธีลดรอยแตกลายคือการรักษาความชุ่มชื้นของผิวหนัง และการใช้ครีมหรือออยล์ที่มีส่วนผสมของวิตามินอีหรือเรตินอยด์ เพื่อช่วยกระตุ้นการสร้างเซลล์ผิวใหม่และปรับสีผิวให้เรียบเนียนขึ้น
2.4 การเกิดเชื้อราและแบคทีเรียบนผิว (Fungal and Bacterial Infections)
การติดเชื้อราและแบคทีเรียบนผิวหนังเป็นปัญหาที่พบบ่อยในคนอ้วน เนื่องจากการสะสมของความชื้นและเหงื่อในบริเวณที่มีผิวหนังพับกัน เช่น ใต้ราวนม รักแร้ และระหว่างขา ทำให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตของเชื้อราและแบคทีเรีย สาเหตุของการติดเชื้อเหล่านี้มักเกิดจากการดูแลผิวไม่ถูกวิธี การรักษาความสะอาดและการใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม เช่น แป้งฝุ่นหรือครีมที่มีส่วนผสมของสารต้านเชื้อรา สามารถช่วยป้องกันและรักษาการติดเชื้อได้
วิธีป้องกันปัญหาผิวในคนอ้วน
3.1 การรักษาความสะอาดของผิวหนัง
ขั้นตอนการดูแลผิวให้สะอาด
- อาบน้ำอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เพื่อขจัดเหงื่อและสิ่งสกปรกที่สะสมบนผิวหนัง
- ใช้สบู่หรือเจลอาบน้ำที่มีสารทำความสะอาดอ่อนโยนและปราศจากสารเคมีที่ทำให้ผิวระคายเคือง
- หลังอาบน้ำควรเช็ดตัวให้แห้ง โดยเฉพาะบริเวณที่มีผิวหนังพับหรือเสียดสีกัน เพื่อป้องกันการเกิดเชื้อราและแบคทีเรีย
ผลิตภัณฑ์ที่ควรใช้
- สบู่หรือเจลอาบน้ำที่มีสารทำความสะอาดอ่อนโยน
- แป้งฝุ่นหรือผงซับเหงื่อที่ช่วยรักษาความแห้งและลดความชื้นในบริเวณที่มีการเสียดสี
- ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของสารต้านเชื้อรา เช่น ครีมหรือแป้งที่มีส่วนผสมของ Clotrimazole หรือ Miconazole
3.2 การดูแลผิวให้ชุ่มชื้น
แนะนำผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เหมาะสม
- โลชั่นหรือครีมบำรุงผิวที่มีส่วนผสมของมอยส์เจอไรเซอร์เข้มข้นหรือครีมสำหรับคนอ้วน เช่น เชียบัตเตอร์ หรืออโลเวร่า
- ออยล์บำรุงผิวที่มีวิตามินอีหรืออาร์แกนออยล์
วิธีการใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวอย่างถูกต้อง
- ทาครีมหรือโลชั่นบำรุงผิวทันทีหลังอาบน้ำ ขณะที่ผิวยังชื้นอยู่ เพื่อช่วยล็อคความชุ่มชื้นในผิว
- ทาครีมหรือออยล์ในปริมาณที่พอเหมาะ และนวดเบา ๆ จนผลิตภัณฑ์ซึมซาบเข้าสู่ผิว
- ใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวเป็นประจำทุกวัน โดยเฉพาะบริเวณที่มีปัญหาผิวแห้ง
3.3 การควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย
อาหารที่มีประโยชน์ต่อผิว
- รับประทานอาหารที่มีวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อผิว เช่น วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินอี และสังกะสี
- เพิ่มปริมาณการบริโภคผักและผลไม้สด เพื่อให้ได้สารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องผิว
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 8 แก้ว เพื่อรักษาความชุ่มชื้นของผิว
การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพผิวที่ดี
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 30 นาที เช่น การเดิน วิ่ง ว่ายน้ำ หรือโยคะ
- การออกกำลังกายช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด และขับเหงื่อ ซึ่งช่วยให้ผิวดูสดใสและสุขภาพดี
- หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายในสภาพอากาศร้อนจัด เพื่อป้องกันการสูญเสียน้ำและความชุ่มชื้นจากผิว
3.4 การใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันแสงแดด
ความสำคัญของการป้องกันแสงแดด
- แสงแดดมีรังสี UV ที่สามารถทำลายเซลล์ผิว ทำให้เกิดจุดด่างดำ ฝ้า กระ และริ้วรอยก่อนวัย
- การป้องกันแสงแดดช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งผิวหนัง
ผลิตภัณฑ์กันแดดที่เหมาะสมกับคนอ้วน
- ใช้ครีมกันแดดที่มีค่า SPF 30 ขึ้นไป และปกป้องทั้งรังสี UVA และ UVB
- เลือกครีมกันแดดที่มีเนื้อบางเบา ซึมซาบเร็ว ไม่อุดตันรูขุมขน
- ทาครีมกันแดดทุกวัน แม้ในวันที่ไม่มีแดด และทาซ้ำทุก 2 ชั่วโมงหากอยู่กลางแจ้ง
วิธีการแก้ไขปัญหาผิวในคนอ้วน
4.1 การรักษาผื่นผิวหนัง
วิธีการรักษาผื่นผิวหนังที่ได้ผล
- รักษาความสะอาดและความแห้งของบริเวณที่เกิดผื่น
- หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ทำให้ผิวระคายเคือง เช่น สบู่ที่มีสารเคมีรุนแรง
- ใช้ผ้าซับเหงื่อหรือแป้งฝุ่นเพื่อช่วยลดความชื้นและการเสียดสีในบริเวณที่เกิดผื่น
ผลิตภัณฑ์และยาที่ควรใช้
- ครีมที่มีส่วนผสมของสารต้านเชื้อราและแบคทีเรีย เช่น Clotrimazole หรือ Miconazole
- ครีมหรือโลชั่นที่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ในกรณีที่ผื่นมีการอักเสบและคันมาก
- ยาปฏิชีวนะในกรณีที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วย (ต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์)
4.2 การบำรุงผิวแห้งและคัน
การใช้ครีมบำรุงผิวที่เหมาะสม
- ใช้ครีมหรือโลชั่นที่มีส่วนผสมของมอยส์เจอไรเซอร์เข้มข้น เช่น เชียบัตเตอร์ หรืออโลเวร่า
- ทาครีมหรือโลชั่นหลังอาบน้ำทันทีขณะที่ผิวยังชื้น เพื่อช่วยล็อคความชุ่มชื้นในผิว
วิธีการใช้สมุนไพรและวิธีธรรมชาติในการบำรุงผิว
- ใช้น้ำมันมะพร้าวหรือน้ำมันอาร์แกนในการนวดผิวเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้น
- ใช้เจลอโลเวร่าที่มีสรรพคุณช่วยบำรุงผิวและลดการระคายเคือง
- อาบน้ำด้วยน้ำอุ่นที่ผสมด้วยข้าวโอ๊ตเพื่อช่วยลดอาการคันและบำรุงผิว
4.3 การรักษาผิวแตกลาย
วิธีการรักษาผิวแตกลายที่มีประสิทธิภาพ
- นวดผิวด้วยออยล์ที่มีวิตามินอี หรือครีมที่มีส่วนผสมของเรตินอยด์ เพื่อกระตุ้นการสร้างเซลล์ผิวใหม่
- ใช้เลเซอร์หรือการทำทรีทเมนต์ในคลินิกความงามเพื่อช่วยลดรอยแตกลาย
การใช้ผลิตภัณฑ์ที่ช่วยลดรอยแตกลาย
- ครีมที่มีส่วนผสมของวิตามินอีหรือคอลลาเจน
- ออยล์บำรุงผิวที่ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นและความชุ่มชื้นให้กับผิว
4.4 การรักษาการติดเชื้อบนผิวหนัง
ยาและผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในการรักษาการติดเชื้อ
- ยาปฏิชีวนะสำหรับการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น Amoxicillin หรือ Clindamycin (ต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์)
- ยาต้านเชื้อราสำหรับการติดเชื้อรา เช่น Fluconazole หรือ Terbinafine
- ครีมหรือยาทาที่มีส่วนผสมของสารต้านเชื้อราและแบคทีเรีย
การดูแลตัวเองเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
- รักษาความสะอาดของผิวหนังอย่างสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ทำให้ผิวระคายเคือง
- ใช้ผ้าซับเหงื่อหรือแป้งฝุ่นเพื่อรักษาความแห้งของบริเวณที่มีการเสียดสีและพับกัน
- สวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดีและไม่คับเกินไป
การดูแลสุขภาพผิวเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม โดยเฉพาะสำหรับคนที่มีน้ำหนักเกินหรือคนอ้วนที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาผิวหนังต่าง ๆ มากกว่าคนทั่วไป การรู้จักและเข้าใจปัญหาผิวที่พบบ่อยในคนอ้วนจะช่วยให้เราสามารถป้องกันและแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ การรักษาความสะอาดของผิวหนัง การบำรุงผิวให้ชุ่มชื้น การควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย รวมถึงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม จะช่วยให้ผิวของเรามีสุขภาพดีและแข็งแรงขึ้น
คำถามที่พบบ่อย
1. ทำไมคนอ้วนถึงมีปัญหาผิวมากกว่าคนทั่วไป?
คนอ้วนมีแนวโน้มที่จะมีปัญหาผิวมากกว่าคนทั่วไป เนื่องจากการสะสมของไขมันส่วนเกินที่ทำให้ผิวหนังต้องรับน้ำหนักและการเสียดสีเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ การสะสมของความชื้นและเหงื่อในบริเวณที่มีผิวหนังพับหรือเสียดสีกัน เช่น ใต้ราวนม รักแร้ และระหว่างขา ยังเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดผื่นผิวหนังและการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
2. มีวิธีป้องกันผื่นผิวหนังในคนอ้วนได้อย่างไรบ้าง?
การป้องกันผื่นผิวหนังในคนอ้วนสามารถทำได้โดยการรักษาความสะอาดของผิวหนังในบริเวณที่มีการเสียดสีหรือพับกันให้แห้งและสะอาดอยู่เสมอ ใช้แป้งฝุ่นหรือผ้าซับเหงื่อในบริเวณดังกล่าว และสวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ทำให้ผิวระคายเคือง และหากมีอาการผื่นควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสม
3. วิธีการบำรุงผิวแห้งและคันในคนอ้วนมีอะไรบ้าง?
การบำรุงผิวแห้งและคันในคนอ้วนสามารถทำได้โดยการใช้ครีมหรือโลชั่นที่มีส่วนผสมของมอยส์เจอไรเซอร์เข้มข้น เช่น เชียบัตเตอร์ หรืออโลเวร่า หลังอาบน้ำควรทาครีมบำรุงผิวทันทีขณะที่ผิวยังชื้นอยู่ เพื่อรักษาความชุ่มชื้น นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงการอาบน้ำร้อนเกินไปและใช้สบู่ที่มีสารทำความสะอาดที่ไม่รุนแรงต่อผิว
4. สามารถลดรอยแตกลายที่เกิดจากน้ำหนักเกินได้อย่างไร?
การลดรอยแตกลายสามารถทำได้โดยการใช้ครีมหรือออยล์ที่มีส่วนผสมของวิตามินอีหรือเรตินอยด์ ซึ่งช่วยกระตุ้นการสร้างเซลล์ผิวใหม่และปรับสีผิวให้เรียบเนียนขึ้น นอกจากนี้ การรักษาความชุ่มชื้นของผิวด้วยการทาครีมหรือโลชั่นบำรุงผิวเป็นประจำ และการดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวันก็เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดรอยแตกลายได้
อ้างอิง
- Stefano Iavarone, Understanding the Link Between Obesity and Skin Problems, Healthline, on May 16, 2023, https://www.healthline.com/health/obesity/obesity-skin-problems
- Razvigor Darlenski, The Link Between Obesity and the Skin, National Institutes of Health (NIH) (.gov), March 10, 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8965625/
- Ananya Mandal, Obesity and Skin Problems, News-Medical, May 15, 2023, https://www.news-medical.net/health/Obesity-and-skin-problems.aspx
